خبرگزاری مهر، گروه استانها - سید احمد میرعمادی*: در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که به آیات «معیت الهی» معروفند، مفهوم این آیات این است که «خدا با ماست»، خدایی که مرکز قدرت، عزت، حکمت و درایت است در سخت‌ترین جاها، این معیت و همراهی را به رخ انسان می‌کشد، در یک چنین شرایطی آرامش و امید در دل انسان زنده می‌شود و انسان احساس داشتن پشتوانه قوی می‌کند در اینجا به برخی از آیات «معیت الهی با اولیاء» اشاره می‌کنیم.
در سوره حدید آیه چهارم به صورت کلی و عمومی می‌فرماید: «وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ» خدا با شما است، هر جا که باشید. در سوره طه آیه ۴۶ در ماجرای رفتن موسی و برادرش هارون به سمت فرعون، وقتی که موسی و هارون گفتند، پروردگارا ما می‌ترسیم که فرعون آسیبی به ما برساند یا آنکه طغیان و سرکشی کند. خداوند متعال فرمود: «لَا تَخَافَا إِنَّنِی مَعَکُمَا أَسْمَعُ وَأَرَیٰ» نترسید من همراه شمایم، می‌شنوم و می‌بینم.
همچنین در آیه ۶۲ سوره شعرا، هنگامی که حضرت موسی و یارانش با گروه فرعونیان برخورد کردند، یاران موسی دیدند در مقابلشان دریا و در پشت سرشان سپاهی از لشکر فرعون قرار دارد که آنان را تعقیب می‌کند ترسیدند، دلشان به لرزه درآمد، گفتند که ما به دام افتادیم، دیگر همه به هلاکت می‌رسیم، در اینجا حضرت موسی با اطمینان و آرامش خاطر و امید به اصحاب خود گفت: «إِنَّ مَعِیَ رَبّی سَیَهدینِ» قطعاً پروردگارم با من است و مرا هدایت خواهد کرد؛ یعنی نترسید خدا با ماست و ما تحت حمایت ویژه الهی هستیم.
در سوره توبه آیه ۴۰ از زبان پیامبر (ص) به کسی که همراهش در غار ثور بود می‌فرماید: «لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا» اندوه و غم به خود را مده که خدا با ما است.
در آیات دیگر این چنین تعبیر آمده «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُؤْمِنِینَ» خدا با مومنان است یا «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ» خدا با اهل تقوا است، یا «إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ» خدا با صبرکنندگان است و....
در اینکه منظور از «أَنَّ اللَّهَ مَعَکُمْ» خدا با شماست و این معیت و همراهی به چه معنا است، مفسران چهار احتمال مطرح کرده‌اند که یک احتمال قطعاً مورد قبول نیست و آن اینکه بگوییم مقصود از معیت، معیت و همراهی زمانی و مکانی است، قطعاً این معنا صحیح نیست چون خدا نه جسم است و نه در زمان و مکان جای دارد.
اما سه احتمال دیگر یکی اینکه مقصود از معیت، معیت و همراهی وجودی است یعنی خدای متعال بر انسان احاطه وجودی و استیلا دارد، هرکجا انسان باشد خداوند احاطه وجودی بر او دارد، محیط بر اوست. (احاطه وجودی)
احتمال سوم، این معیت و همراهی اشاره به «احاطه علمی» خدا بر انسان باشد یعنی خداوند از اعمال، رفتار، حرکات و سکنات انسان آگاهی دارد.
احتمال چهارم: احتمالی است که حضرت امام خمینی (رض) داده و آن اینکه مقصود از معیت خدا با انسان «معیت قیومی» باشد، یعنی قوام موجودات با خداست، خداوند مقوّم است و موجودات متقوّم، اصلاً بدون او موجودی نیست، مثال معیت خدا با انسان مثل خورشید با اشعه یا مثل انسان با سایه است، شعاع از خورشید، سایه از موجود جدا نیست، این دو همیشه با هم هستند، از هم جدا نیستند. به هر حال معیت خداوند با مؤمنان و اولیاء الهی سبب آرامش و امید است.
* استاد حوزه علمیه قم
نظر شما